Relikty Kolei Warszawsko-Wiedeńskiej. Gdzie w stolicy zachowały się pozostałości infrastruktury najstarszej warszawskiej kolei?

Jak podkreśla stołeczny konserwator zabytków, szczególnie na Woli można napotkać charakterystyczne ceglane budynki techniczne, magazyny, warsztaty czy domy dla pracowników kolei. Były one zapleczem, które umożliwiało sprawne działanie drogi żelaznej warszawsko-wiedeńskiej, zwłaszcza po wybudowaniu linii obwodowej.

Jednym z nich jest ceglany jednopiętrowy budynek z lat 90. XIX wieku stojący na Woli przy ul. Tunelowej 2. Pobudowano go w związku z powstaniem linii obwodowej (1875 rok) łączącej dworce Petersburski i Terespolski na Pradze o szerokim rozstawie szyn z Koleją Warszawsko-Wiedeńską o normalnej szerokości torów - wskazuje konserwator.

Jak podają autorzy karty ewidencyjnej tego obiektu (J. Andrzejewski i J. Wardęcki), na mapie z 1903 roku określony był jako „dom mieszkalny”, służył więc zapewne kolejarzom. Dziś pełni funkcję biurową.

Zobaczcie też: Zwiedzanie metra na Bemowie. Mieszkańcy weszli do stacji C4. Za rok przejadą tędy pociągi

Typowy obiekt kolejowy w zaborze rosyjskim

Obiekt ma niespełna 24 metry długości i 14 m szerokości, jednak można go nazwać domem drzwi i okien. Odpowiednio jest ich 49 i 59, zarówno pierwotnych, jak i wtórnych. Ich sporą liczbę tłumaczy układ wnętrza, w którym od centralnego korytarza, biegnącego przez całą długość budynku, odchodzi sporo niewielkich pokoi - czytamy na stronie biura stołecznego konserwatora zabytków.

Ceglana elewacja domu jest dekorowana w niewielkim stopniu. Główną ozdobą są lizeny (płaskie, pionowe występy w murze) pomiędzy oknami i na narożnikach oraz fryz nad I piętrem. Dach jest dwuspadowy, pokryty papą, położony na drewnianej więźbie i słupach.

Przebudowany w latach trzydziestych

Wszystko wskazuje na to, że od chwili powstania do dziś budynek był cały czas wykorzystywany. Przypuszczalnie w latach 30. XX wieku przebudowano klatkę schodową na monolityczną, pokrytą lastryko. We wrześniu 1939 roku dom został uszkodzony, ale zniszczenie nareperowano z zachowaniem układu cegieł w elewacji. Współcześnie wymieniono w nim 12 par okien, niestety na pcv. Układ pomieszczeń jest najprawdopodobniej wtórny, nieznana jest data przebudowy. Obiekt znajduje się w gminnej ewidencji zabytków.

Budynek techniczny parowozowni

Surowcami, które napędzały XIX-wieczne parowozy, były węgiel i woda. To za ich pomocą powstawała para uruchamiająca tłoki, a następnie koła lokomotywy. Tak więc jednym z ważniejszych elementów infrastruktury tamtych czasów były wieża wodna, pompownia i studnie. Resztka tego kompletu pod postacią budynku technicznego parowozowni Kolei Warszawsko-Wiedeńskiej znajduje się także przy ul. Tunelowej 2.

Budynek stacji pomp, w której znajdowała się maszyna parowa, zbudowano w latach 80. XIX wieku. Później od strony północno-zachodniej najprawdopodobniej go skrócono, a pierwotne otwory drzwiowe i okienne zamurowano, pozostawiając tylko dwa okna i drzwi wejściowe. Dziś to niemal kwadratowy (7,20 x 6,95 cm) niewielki obiekt, w którego wnętrzu szczątkowo zachowały się elementy dawnego wyposażenia, jak fragmenty instalacji wodnej czy stalowego zbiornika wodnego - informuje konserwator.

Stan budynku, obecnie nieużytkowanego, jest ogólnie dobry. W 2011 roku odnowiono elewacje i naprawiono pokryty papą dach. Jego właścicielem jest PKP Polskie Linie Kolejowe.

Zobaczcie też: Burmistrz Woli wzywa do konsultacji przebiegu torów do CPK z mieszkańcami Odolan. Spółka podaje termin