"Zęby na medal to też droga do zdrowia na medal". Czy Polacy dbają o zęby? Rozmowa z dr n. med. lek. dent. Agnieszką Czechumską

20 marca 2022 roku obchodziliśmy Światowy Dzień Zdrowia Jamy Ustnej. Czy Polacy dbają o swoje zęby?

Marzec to miesiąc Zdrowia Jamy Ustnej zarówno u dzieci, jak i dorosłych. Na różnych kontynentach, w tym w Europie, Ameryce czy nawet w Afryce, organizacje i firmy związane ze stomatologią wraz z dentystami prowadzą wzmożoną edukację i działania profilaktyczno-lecznicze z zakresu opieki stomatologicznej.

W Polsce każdego roku prowadzonych jest wiele akcji profilaktycznych, które mają na celu zwiększenie świadomości wśród Polaków dotyczącej poprawnej higieny jamy ustnej, oraz czynników przyczyniających się do próchnicy zębów czy stanu zapalnego dziąseł.

Warto wiedzieć, że nie jesteśmy narodem, który może świecić przykładem, jeśli chodzi o zdrowie jamy ustnej, czy ilości wizyt u stomatologa, które odbył statystyczny Polak w całym swoim życiu.

W swojej pracy dostrzegam jednak z roku na rok progres zarówno w świadomości pacjentów, jak i ich aktywności w kierunku poprawy kondycji zębów swoich czy swoich dzieci. Z tego faktu jestem bardzo zadowolona i staram się również wspierać krzewienie wiedzy stomatologicznej nie tylko w gabinecie, ale również w szeroko pojętym Internecie.

Z czego może wynikać niechęć Polaków do regularnych przeglądów stomatologicznych?

Niechęć do dentystów znajduje swoje źródło w niedobrych doświadczeniach osób starszych, które przekazują je młodszym, tym samym przelewając na nich strój strach i obawy. Nie pamiętają jednak, że ból czy brak komfortu spowodowany był głównie niskim poziomem technicznym ówczesnej stomatologii.

To, co jest teraz w standardzie, jeszcze niedawno było czymś nieosiągalnym. Mówię tu nie tylko o profesjonalnym sprzęcie diagnostycznym, ale również o narzędziach i materiałach wykorzystywanych na co dzień w pracy. Pacjent prawidłowo dbający o higienę jamy ustnej oraz systematycznie odwiedzający stomatologa może uniknąć przykrych doświadczeń. Postęp technologiczny w stomatologii pozwala nie tylko bezboleśnie leczyć zęby, czy wyprostować w niewidoczny sposób nieprawidłowy zgryz, ale także zapobiegać wielu chorobom np. rozwojowi raka jamy ustnej.

Część osób wychodzi z założenia, że skoro nie bolą ich zęby, to kontrola nie jest im potrzebna. Czy jest to poprawne myślenie?

Niestety większość patologii w jamie ustnej rozwija się po cichu. Zmiany przewlekłe najczęściej nie bolą. Z tego powstanie najwięcej dramatów wśród pacjentów. Nagle pojawia się straszny ból, czuć ropę koło zęba, coś nabrzmiało.

To, co teraz tak dokucza, nie powstało w kilka godzin czy dni ,i warto o tym pamiętać. Najczęściej rozwija się to dniami, tygodniami lub nawet miesiącami. Regularne wizyty kontrolne, czyli co 6 do 12 miesięcy, pomogą zapobiec rozwojowi choroby, a wyłapane przez dentystę wczesne objawy pozwolą na leczenie szybkie i bezbolesne. Dlatego stomatolodzy zapraszają pacjentów na wizyty, gdy nic nie boli.

Jak często powinniśmy sprawdzać stan naszego uzębienia? Co pół roku czy rok, to odpowiedni okres?

Dzieci powinny odwiedzać stomatologa nawet co trzy miesiące. Wynika to z tego, że zęby mleczne są znacznie „słabsze” niż ich następcy. U wielu dzieci dbanie o higienę jamy ustnej, czyli czyszczenie ząbków, często pozostawia wiele do życzenia. Nie wszyscy rodzice wiedzą, że powinni nie tylko dopilnować pociechy, aby myły zęby systematycznie, ale również im w tym pomagać. Nieodpowiednia dieta czy ilość spożywanych posiłków, po których nie czyści się rutynowo zębów, to kolejne elementy mające wpływ na szybki rozwój próchnicy u dzieci.

Dorośli pacjenci natomiast dobrze by było, gdyby odwiedzali stomatologa co pół roku, w najgorszym przypadku co rok. Dzięki regularnym kontrolnym badaniom można zapobiec chorobom, które na późniejszych etapach są trudne lub drogie do leczenia.

W szczególny sposób dotyka to ludzi przewlekle chorych np. diabetyków. W niektórych chorobach dziąsła, ślina czy nawet same zęby, mogą być zmienione, a to przyspiesza rozwój różnych chorób jamy ustnej np. krwawienie dziąseł czy szybszy rozwój próchniczy. Dlatego tak ważne są systematyczne wizyty u stomatologa. Lepiej zapobiegać niż leczyć.

Pacjenci nie zdają sobie sprawy, że choroby jamy ustnej wpływają na funkcjonowanie całego organizmu?

Tak, dlatego też ważna jest edukacja. Zęby, dziąsła i kości jamy ustnej powiązane są krwioobiegiem z całym organizmem. Jeśli jeden z tych elementów jest chory, to bakterie chorobotwórcze z jamy ustnej mogą przemieścić się w odległe części organizmu.

Tak samo dzieje się z różnymi związkami i mediatorami zapalnymi, które poprzez tkanki lub krew mogą migrować w dalsze części organizmu. Jest to szczególnie niebezpieczne u dzieci, osób starszych czy przewlekle chorych. Wszystkie te osoby powinny szczególnie dbać o higienę i stan jamy ustnej. Systematyczne wizyty u dentysty pomogą pacjentowi zawsze mieć zdrowe zęby, dziąsła i kości jamy ustnej.

Czy choroby kardiologiczne czy choroby nerek to dosyć częste zjawisko u osób, u których występuje problem z higieną jamy ustnej? Dlaczego kardiolog lub nefrolog wysyła nas do stomatologa?

Kardiolodzy i nefrolodzy coraz częściej ściśle współpracują z dentystami tak, by wśród ich pacjentów nie występowały dodatkowe czynniki ryzyka. Są to pacjenci, od których wymaga się perfekcyjnej jamy ustnej i zdrowych zębów oraz dziąseł. Takie osoby nie powinny mieć osadu na zębach, kamienia nazębnego, korzeni zębów pozostających w kości czy krwawiących dziąseł. Te bakterie, mediatory stanu zapalnego mogą przemieścić się poprzez np. krew zarówno do serca jak i nerek, a to zagroziłoby zarówno planowanym operacjom, ich wynikom czy rezultatom leczenia.

A co z częstotliwością mycia zębów? Jak często i jak długo powinniśmy szczotkować swoje zęby?

Dwa razy dziennie i przez dwie minuty. To łatwo zapamiętać i nie jest tak trudno wykonać. To jest minimum jakie rekomenduję swoim pacjentom. Zachęcam do pójścia krok dalej. Nitowanie i płukanie jamy ustnej preparatami do zmniejszania odkładania się kamienia nazębnego, to bardzo dobry pomysł i pomoc w utrzymaniu dobrej higieny i zdrowia jamy ustnej.

Dobór pasty powinniśmy także konsultować z dentystą, ponieważ każdy pacjent może mieć inne potrzeby. Zawsze do tego dodaję zalecenie regularnego picia wody, co jest korzystne nie tylko dla zębów, ale również dla całego organizmu.

A prostota zgryzu? To tylko dyskomfort czy może również z biegiem czasu stać się uciążliwe?

Nieprawidłowy zgryz to narastające problemy. Utrzymywanie prawidłowej higieny jamy ustnej dookoła krzywego zęba jest utrudnione. Często dziąsło przy takim zębie obniża swoją wysokość i może krwawić. Krzywy ząb ściera się nienaturalnie, co może prowadzić do nadwrażliwości. Taki ząb to też zagrożenie powstania stanu zapalnego na końcu jego korzenia. Zęby krzywe mają często ubytki przy dziąsłach, a siły nacisku nierównomiernie rozłożone powodują, że w tych słabych punktach może się on złamać. Dlatego tak ważne jest, aby zadbać o korektę zgryzu, nie tylko ze względów estetycznych, ale przede wszystkim zdrowotnych. Proste i zdrowe zęby, to przepis na piękny uśmiech.

Akcja "Zęby na medal" ma uświadomić pacjentom, że dbając o swoje uzębienie nie trzeba tak naprawdę liczyć się z ogromnymi wydatkami?

Organizator akcji tj. portal DentystaRadzi.pl z okazji swoich pierwszych urodzin postanowił promować, alternatywne do stałego aparatu, leczenie wad zgryzu nakładkami. Nakładki stają się pożądanym sposobem leczenia wad zgryzu, są coraz bardziej popularne, chociaż niewidoczne. Partnerami akcji zostały polskie nakładki Pro Smile i Hello Smile. „Proste i piękne zęby w zasięgu każdego” - to nie slogan reklamowy, to prawda. Lekarze biorący udział w akcji obalają mit drogiej i niedostępnej ortodoncji. Pokazują, że prostowanie zębów nie jest już luksusowym leczeniem. Zdrowy i piękny uśmiech to też lepsze samopoczucie i samoocena pacjenta.

W przypadku akcji "Zęby na medal" ważne jest także to, że badania i plan leczenia pacjenci otrzymują bezpłatnie. Ile osób zgłosiło się do tej pory na badania?

Od początku marca w akcji uczestniczy kilkadziesiąt przychodni stomatologicznych z całej Polski. Zapisy do akcji rozpoczęły się już 7 lutego 2022 roku, a akcja trwa do 31.marca. Każda przychodnia zadeklarowała przyjęcie minimum 10 pacjentów, co oznacza, że ok. 500 pacjentów w całej Polsce skorzysta z bezpłatnej diagnostyki i będzie miało wykonany plan leczenia. W przychodni, w której pracuję, w Euro Dent Centrum Stomatologicznym w Gdańsku, już w pierwszych dwóch tygodniach przebadałam około 20 pacjentów.

W Gdańsku z bezpłatnego badania można skorzystać w Anna Dental Clinic (ul. Szeroka 119/120), Furyk Clinic (ul. Jabłoniowa 29A/9), Gromniccy Stomatologia (ul. Przytulna 36), Euro Dent Centrum Stomatologiczne (ul. Kołobrzeska 39F).

Akcja trwa, co oznacza, że można jeszcze skorzystać i wziąć w niej udział. Zachęcam do rejestracji. Pełną listę gabinetów biorących udział w akcji znaleźć można na portalu dentystaradzi.pl.

Do kogo skierowana jest ta akcja "Zęby na medal"?

Do każdej osoby dorosłej, która ma chociaż jeden krzywo ustawiony ząb lub chce wiedzieć czy jej wadę zgryzu można leczyć nakładkami na zęby.

Zęby na medal, to i zdrowie na medal. Ale zgodzimy się, że nie polecamy już po wszystkim gryzienia tego medalu? Jak po wszystkim zadbać o dobrą profilaktykę?

Cudownie podsumowanie, że zęby na medal to też droga do zdrowia na medal. Jako dentystka, nie polecam gryzienia niczego skrajnie twardego np. paznokci czy widelców, a już na pewno medali, nawet jeśli wykonane są z miękkiego złota.

Codziennie pamiętajmy o szczotkowaniu zębów i używaniu pasty do zębów. Nitka dentystyczna czy płukanie to przyjaciele każdego pacjenta. Jeśli nie ma ich pod ręką, to przepłukanie zębów wodą i jej regularne picie, mogą pomóc w profilaktyce próchnicy czy stanów zapalnych dziąseł. Jeżeli pamiętać będziemy również o wizytach profilaktycznych u stomatologa, to uśmiechniętych zdrowych ludzi będzie coraz więcej. Czego nam życzę.